Oddanie czci i wspomnienia

Więźniowie zmarli podczas niewoli
w Oflagach IIB-IID lub po wyzwoleniu

1- Więźniowie zmarli podczas marszu w kierunku Oflagu IID:

kapitan BARUT

Uwięziony 29 maja 1940r., kapitan BARUT  z 27 Pułku Piechoty  nigdy nie dotarł do Bornego Sulinowa,
(Oflag IID), ze swoimi kolegami z jednostki . Jednak, jak pozostali, wysłał on do swojego ojca kartkę z belgijskiego Czerwonego Krzyża, opisując swoją sytuację, 20 czerwca 1940roku. Na etapie, po minięciu Tongres, idąc w upale, bez możliwości oddalenia się czy zatrzymania, uzupełniał zapasy wody, którą kobiety ustawiały na skraju drogi. Pewien  niemiecki żołnierz zabił go , bez powodu, strzałem z takiego bliska,że po przejściu przez jego ciało kula wbiła się w ramię innego więźnia. Wieczorem widziałem jak ten żołnierz opowiadał  z dumą o swoim wyczynie, śmiejąc się i gestykulując.
Świadectwo Louisa Mangonaux, podpułkownika  27. Pułku Piechoty, jeńca wojennego Oflagu IID-IIB.

 

Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border=

Widok  z zewnętrz na południową stronę Oflagu IID.
Kondukt żałobny. Zdjęcie udostępnione przez pana
Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Szpaler honorowy.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza
Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Złożenie w ziemi porucznika Maurica BOSQUIER na małym cmentarzu Oflagu IID w południowo-zachodniej części obozu.
Zdjecie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

 

2- Więźniowie zmarli w Oflagu IID w Bornym Sulinowie, Oflagu IIB w Choszcznie, w szpitalu,po powrocie do Francji lub po deportacji za działalność w ruchu oporu Soldat Léon BOSCAGE.
Soldat Léon BOSCAGE. Le soldat Léon BOSCAGE est « Mort pour la France », de maladie, le 30 juin 1940, à l'Oflag IID de Gross-Born. Il est le premier connu à ce jour à décéder dans ce camp. Il a été inhumé dans la tombe n° 1. Il appartenait au 3ème régiment du génie. Il était né le 5 juin 1898 à Portbail (Manche). Son nom figure bien sur le monument aux morts de sa ville natale. (Dossier AC 21 P 27485 – SHD de Caen).
Cliquer  </td>
    <td border=    
Oflag IID – Gross-Born : Cimetière des prisonniers de l'Oflag IID – tombe numéro 1 du Soldat Léon BOSCAGE (photo Comité International de la Croix Rouge - CICR). D'après les règles écrites dans le site du CICR, nous avons la possibilité de mettre cette photo en ligne en respectant certains critères. Nous remercions le CICR de nous permettre cette mise en ligne, et qui a confirmé par écrit ses différentes règles et obligations que nous respectons ici.

1940r. : 18 wrzesień- śmierć oficera, porucznika Maurice BOSQUIER (porucznik 10 Pułku Strzelców marokańskich).le drapeau de l'Humanité (12 zdjęć  przedstawiających jego pochowek zostało odnalezionych i udostępnionych  1 czerwca 2009 r.
przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa).

Cliquer  </td>
    <td border=
Aspirant Maurice BOSQUIER (photo extraite du « trombinoscope » de l'école militaire de Saint-Cyr -promotion JOFFRE – 1930-1932 - 1ère compagnie).
Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border=
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa. Przed złożeniem trumny do grobu.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza
Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

.

Mały cmentarz Oflagu IID w południowo-wschodniej
części obozu.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border=

Więźniowie, którzy nie dostali pozwolenia
na wyjście z obozu by towrzyszyć ich koledze
w jego ostatniej drodze śledzili ceremonię
z wnętrza obozu poprzez druty.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Pogrzeb porucznika Maurica BOSQUIER.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza
Czerniawskiego z Bornego Sulinowa .
Kondukt żałobny kieruje się w stronę wyjścia
z Oflagu IID aby udać się na mały cmentarz znajdujący się  na  południowo-zachodnim krańcu Oflagu.
Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Borne.
Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border=

Ostatnie pożegnanie kolegów na małym cmentarzu Oflagu IID na poludniowo-zachodnim krańcu obozu. Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Mały cmentarz Oflagu IID na poludniowo-zachodnim krańcu obozu. Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

Grób porucznika Maurica BOSQUIER  na małym cmentarzu Oflagu IID, na poludniowo-zachodnim krańcu  obozu. Zdjęcie udostępnione przez pana Dariusza Czerniawskiego z Bornego Sulinowa.

 

* Raoul SABOURIN au block 1 le 18 octobre 1940, père de deux enfants.

Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border=
Pogrzeb towarzysza - Może to być pogrzeb Raoula SABOURINA z bloku 1, który zmarł 18 października 1940 r.
Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border= Cliquer  </td>
  <td border=
Pogrzeb towarzysza - Może to być pogrzeb Raoula SABOURINA z bloku 1, który zmarł 18 października 1940 r.
Cliquer  </td>
    <td border=

*Porucznik Jean FLATTOT zmarły 25 kwietnia1942r.

*Ceremonia  na cmentarzu francuskim, sąsiadującym z obozem, 2 listopada 1941  roku z okazji Święta Zmarłych.

1942 : *kapitan Blondel de JOIGNY, zmarły na tyfus 12 stycznia 1942r. 16 stycznia 1942r. celebrowano nabożeństwo w jego intencji.

 

* Porucznik André RABIN, zamordowany przez Niemców przy wyjściu z tunelu 18 marca 1942r.
Cliquer  </td>
    <td border=

Zawiadomienie o śmierci porucznika Jean FLATTOT oraz szeregowego BANCAREL ukazało się
w dzienniku jenieckim ''Pisane na piasku''
numer 2 z 16 sierpnia 1942r.

 

Oflag IID Borne Sulinowo : porucznik Jean FLATTOT zmarł 24 kwietnia 1942r w szpitalu Stalagu IIB w Czarnym, oddalonym 40 km od Oflagu IID.
Zostal pochowany na wojskowym cmentarzu jeńców wojennych w Czarnym, w grobie numer 433.
Jego jeniecki nuemr w Oflagu to 181.

 

Kapitan Geirges BERNARDzmarły 19 grudnia,  po wyczerpującej niewoli.
Cliquer  </td>
    <td border=

Informacje dotarczone 28 listopada 2010 przez jego syna, Bertrand FOIX, który skontaktował się z nami poprzez stronę internetową naszego stowarzyszenia.
Stracił ojca, gdy miał roczek i został ''Sierotą narodu''.

 

 

Porucznik François FOIX repatriowany ze względu na chorobę 23 listopada 1940r. Po dojściu do zdrowia powrócił na stanowisko oficera w Maroku i został zabity podczas lądowania angloamerykańskiego (operacja TORCH) ponieważ rząd Vichy, poza innymi zbrodniami, nakazał stawianie oporu podczas lądowania sojuszników, w wyniku, którego wielu Francuzów i aliantów straciło życie! podczas gdy naziści mieli prawo używania francuskich lotnisk Vichy na terytorium Levant! Porucznik urodził się 8 lutego 1908r. w Montrejeau i został zabity 8 listopada 1942 w Medhia Kasbah (terytorium Port LYAUTEY, dziś KENITRA, MAROKO).

1943: Jean DRAPIER  zmarł 19 marca 1943r. w Oflagu IIB w Choszcznie.

Porucznik Robert COUDERC  repatriowany w lipcu 1942, zmarł 21 marca.

Henry DUPUIS  zmarł w szpitalu w Uckermunde.

Porucznik Jacques AUBRON zmarł 25 kwietnia w szpitalu w Stargardzie.

Cliquer  </td>
    <td border=

Zawiadomienie o śmierci porucznika Jacques AUBRON  ukazało się  w dzienniku jenieckim '' Pisane na piasku'' numer 32 z 15 maja 1943r.

 

 

Cliquer  </td>
    <td border=

Cliquer  </td>
    <td border=

Recto de l'image mortuaire du Lieutenant Jacques AUBRON.

Verso de l'image mortuaire du Lieutenant Jacques AUBRON.

Kapitan Yves de CREMOUX zmarł 3 czerwiec  w szpitalu w Stargardzie.
Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border=
Oflag IIB – Arnswalde : Photo du capitaine Yves de Crémoux décédé à l'hôpital de Stargard le 3 août 1943.

Zawiadomienie o śmierci kapitana Yves de CREMOUX  i porucznika Georges RAMBERT ukazało się  w dzienniku jenieckim '' Pisane na piasku'' numer 33  czewiec-lipiec 1943r.

eregowy DELPIERRE repatiowany w czerwcu,zmarł  2 września.
Cliquer  </td>
    <td border=

Zawiadomienie o śmierci szeregowego Georges DELPIERRE ukazało się  w dzienniku jenieckim ''Pisane na piasku'' numer 35 z 26 wrzeńnia 1943r.

 

Kapitan Raoul DESVIGNES, były jeniec Oflagu  IID, torturowany  i zamordowany przez Gestapo w październiku 1943r. Spełniał ważne funkcje w oporze  i był łącznikiem z  brytyjskim biurem  wojennym.

Kapitan DUVINIERE zmarł  kilka dni po swojej repatriacji do Francji.

Porucznik DROUET zmarł  kilka dni po swojej repatriacji do Francji.

1944:porucznik Jean-Paul SALZAC  repatriowany w czerwcu 1943r. , zmarł 2 września w szpitalu  Val de Grâce  w  Paryżu.

Pułkownik ROUSSEAU zmarł 11 lutego  1944r.  w szpitalu w Stargardzie.

Porucznik-pułkownik Jean Humbert, zmarł  30 lipca , pochowany po wyzwoleniu.

Kapitan H. BERNANOSE  zmarł w obozie koncentracyjnym w Dachau, gdzie był internowany od 1 sierpnia 1944r, w wyniku złego leczenia i tortur.

Kapitan CLAIRE zmarł  31 sierpnia 1944r. w Oflagu IIB w Choszcznie.

Porucznik Gaston COLLIN z 27. Pułku Piechoty, były jeniec Oflagu IID, zamordowany przez Niemców 26 sierpnia.

1945:porucznik-pułkownik GUERIN , były jeniec Oflagu IID, zabity 4 lutego podczas bombardowania Oflagu XB w Nienburg sur Weser.

Kapitan GAYRAUD :
Oto informacje dostarczone do dowództwa wojskowego  19 kwietnia 1945r . przez kapitana Alberta Marie Ernest BLAREZ, kolegi kapitana GAYRAUD ze szkoły Saint-Cyril (rocznik 1928-1930), późniejszego  towarzysza podczas niewoli, wyzwolonego  wraz z kapitanem przez Rosjan;.  Zmarł 16 lutego  1945r . w Ganhow na Pomorzu.
Kapitan GAYRAUD, będąc w trakcie leczenia w szpitalu Oflagu IIB, został porzucony wraz z lekarzem i dwudziestką innych chorych oficerów  podczas ewakuacji obozu przez Niemców. Rosjanie przybyli 16 lutego i przenieśli umierającego kapitana GAYRAUD i jego chorych kolegów do GRANHOW(7 km od Choszczna).
Kapitan GAYRAUD zmarł przybywając tam około północy. 18 lutego został pochowany przez władze rosyjskie w ogrodzie kościoła w GRANHOW, gdzie znajdował się rosyjski cmentarz. Doktor Raymond TRICART znajduje się aktualnie w Rosji.

Oto informacje dostarczone  do dowództwa wojskowego  przez lekarza ,porucznika rezerwy Raymonda TRICART :
4 lutego dołączają  do nas jeńcy  z Choszczna, wśród nich jeden poważnie ranny, szeregowy  ANDRE.
16 lutego o 14:00 wyzwolenie przez Rosjan , którzy początkowo biorą nas za Niemców -o 16 :00 szybka ewakuacja z obawy przed kolejnym atakiem-w ciężarówce dla 10 osób, których nie można przenieść, pieszo 3km  dla kalek i rekonwalescentów-  potem wszyscy w ciężarówce do GRAHOW na  Pomorzu. Kapitan GAYAUD Hubert, adres  Mle 564 (26, rue Francez à Béziers)  nie wytrzymuje transportu, umiera przybywając na miejsce (żółtaczka i zapalenie mięśnia sercowego). Zostanie pochowany przez Rosjan w GRAHOW.
W GRAHOW  zostajemy 10 dni. Następnie nasz oddział jest ewakuowany do BERLINCKEN, gdzie spędzamy
noc- i stamtąd, ciągle w ciężarówkach , jedziemy do LANDSBERG (WARTHA)…
gdzie jesteśmy porzuceni na chodniku.Umieszczam chorych w Kdo LANDSBERG,  gdzie znajduje się już 300 Francuzów, i otrzymuję od Rosjan obietnicę na ich przeniesienia ciężarówką w kierunku Odessy.

 

Lieutenant Emile MATTER, prisonnier de l'Oflag IID 
Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border=
Lieutenant Emile MATTER, prisonnier de l'Oflag IID - Article « les 42 oubliés de l'histoire », Fiche Emile MATTER extraite du « livre d'or de Saint-Cyr » Lieutenant Emile MATTER, prisonnier de l'Oflag IID – « Fiche à faire remplir par les Officiers Prisonniers »

Yves DORGET repatriowany z Oflagu IID w Bornym Sulinowie, został deportowanyy przez Gestapo i zmarł w Oświęcimiu 4 marca w wieku 31 lat.

*Opat Raymond BARBA jeniec Oflagu IID-IIB, zmarł w Oflagu 83 w Wietzendorf 20 marca.

Porucznik Charles BURCHARDT  zmarł w Rosenfeld w wyniku postrzelenie przez niemieckiego strzelca podczas transferu w Rosji.

Szeregowy  DEYCART  zmarł 6 kwietnia  podczas bombardowania Oflagu VIA w Soest.

Porucznik NOISILLIER  zmarł 6 kwietnia podczas bombardowania Oflagu VI A w Soest.

Porucznik Jean GUILLLOUX  zmarł 26 kwietnia w szpitalu wojskowym w Lyonie.

Porucznik  GRESSER zmarł 19 czerwca  podczas repatriacji pociagniem sanitarnym z Rosji.

Bez precyzowania  dat : szeregowy  BANCAREL  zmarł  w wieku lat 39, kilka dni po swojej repatriacji w szpitalu w Vincennes.

Podporucznik Georges RAMBERT zmarł po długiej chorobie.

Kapitan Arnould DUBOIS de WALLERS zmarł w skutek ciężkiej niewoli.

Kapitan BLANC.

Kapitan MEYNIER.

Kapitan WALCKENAER.

Porucznik DENIS.

Porucznik MARCHAND.

Szeregowy PERUZOT.
Le soldat Jean PERUZOT est « Mort pour la France », de maladie, le 17 Février 1944 à l'Oflag IIB d'Arnswalde. Il appartenait au 212ème régiment d'infanterie (212ème RI). Il était né le 10 juillet 1907 à Grusef (Saône-et-Loire). (AC 21 P 129280 – SHD de Caen).

 

Cliquer  </td>
    <td border=    
Oflag IID - Gross-Born : 5 tombes françaises en Poméranie : Soldat Léon BOSCAGE – Lieutenant Maurice BOSQUIER – Soldat DEPIERRE – Capitaine WALKENAER – Lieutenant Raoul SABOURIN.    

Świadectwo oficerów francuskich  na temat śmierci w obozie rosyjskim, sąsiadujacym z Oflagiem IID:

*7 września 1941r. : pogrzeb Rosjan na cmentarzu sąsiadujacym z obozem. Protesty.

*17 września 1941r.:Niemcy starają się usprawiedliwić pochówki Rosjan.

*2 września 1941r:cmentarz rosyjski jest zamknięty, jest tam pochowanych przynajmniej 950 ciał.

*Wspomnienia pana Emile BUSSON, byłego jeńca wojennego Oflagu IID-IIB.

''Wspomnienia z Bornego Sulinowa'':

Po niemieckim ataku na Rosję, przybyli pociągami rosyjscy jeńcy wojenni . Przystanek naprzeciwko obozu. Żywi i zdolni się poruszać wysiadaja i są kierowani na prawo ,(ciag dalszy pod n° 1)
"(potem przyjeżdżały wózki, na które kładziono zwłoki)"

n°1-ciąg dalszy: w stronę obozu dla Rosjan. Często ich słyszymy śpiewających typowo rosyjskie piosenki. Śpiewali i umierali setkami z powodu niedożywienia. Byli grzebani w zbiorowych dołach. Niemcy kopali doły 20-30 metrów od drutów naszego obozu. Dantejski spektakl: ciężki wózek, ciągnięty przez wycieńczonych Rosjan powoli się posuwa. Jest wypełniony gołymi trupami-wychudzone ręce i nogi podskakują na najmniejszych kamyczku. Zawartość wózka jest wysypywana do dołu- jeden, dwóch ludzi układa ciała. Kiedy dół jest pełny, zrobią mały kopczyk i postawią krzyż z datą. Żołnierze rosyjscy nie mają żadnej ochrony- Stalin nie podpisał traktatów dotyczących traktowania jeńców wojennych. Pod koniec wojny, ci którzy przeżyją Oflag zostaną zesłani do Gułagów.

(To świadectwo jest jedną z licznym relacji opisanych lub opowiedzianych przez wszystkich świadków francuskich, którzy protestowali na różne sposoby nie mogąc pomóc tym tysiącą nieszczęśliwców).

 

 

3 - PRISONNIERS DECEDES A L'OFLAG 83 DE WIETZENDORF :

* * Opat Raymond BARBA zmarł w Oflagu IID-IIB z powodu wycieńczenia.

Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border=
Ulotka opublikowana przez Centrum Samopomocy
Oflagu IID-IIB po zakończeniu  niewoli, która  zawiera 22 nazwiska więźniów zmarłych
w tym Oflagu.
Artykuł  ukazany w numerze 15 dziennika jeńców  Oflagu IID z 12 grudnia 1941r. Artykuł  ukazany w dzienniku jeńców ''Pisane na piasku'' numer 31 z 22 kwietnia 1943r., ogłasza 4 zgony; porucznika Henri DUPUIS, kapitan DUVINIERE, porucznika  DROUET i porucznika Roberta COUDER. Oflag IID Borne Sulinowo: druga połowa maja1942r.,groby polskich oficerów. Można zauważyć
w głębi 2 baraki bloku 4., barak B i C lub C i D?. Zdjęcie udostępnione przez Centralne Muzeum Jeńców Wojennich w Łambinowicach-Opolu.
Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td>
    <td border= Cliquer  </td></td>
    <td align=   

''Powrót naszych zmarłych''.
Artykuł opublikowany w biuletynie Stowarzyszenia Pamięci Oflagów, numer 40 paździenik/listopad 1951r.

''Repatriacja naszych zmarłych'', artykuł opublikowany w ''Więź'',
biuletynie Stowarzyszenia Pamięci Oflagów n 40 październik/listopad 1951r.
Un pauvre prêtre comme les autres l'Abbé BARBA Chanoine Mazerat Collection le Rameau La Colombe